Eikenprocessierups
De eikenprocessierups is de larve van een nachtvlinder. Het is een behaarde rups die in de zomermaanden in bijna heel Nederland op eikenbomen voorkomt. Ook in Stichtse Vecht. De rupsen gaan in groepen (in processie) op zoek naar voedsel. De kleine haartjes van deze rups kunnen voor veel klachten, zoals jeuk en huiduitslag, zorgen. Zowel bij mensen als bij dieren. De gemeente werkt aan maatregelen en heeft tips. Jij kunt helpen door nesten van eikenprocessierupsen in de openbare ruimte te melden.
Eikenprocessierupsen melden
Zie je eikenprocessierupsen of een nest van de eikenprocessierups in bomen langs drukbezochte plekken, fietspaden of speelplekken? Meld dat dan aan de gemeente.
Hoe doe je een melding
- Open de kaart en klik achter ‘Melding eikenprocessierups’ op het potloodje
- Klik op de groene knop ‘Nieuw’
- Zoek op de kaart de bewuste locatie. Dat kan ook door een adres in te typen in de zoekbalk bovenaan.
- De lichtgroene stippen die je ziet zijn de eiken in beheer van gemeente Stichtse Vecht. Selecteer de juiste eik en vul de gevraagde informatie in. Het vakje ‘Melding’ is verplicht. Kies daar uit 1 van de 3 opties: nest, rupsen of nest en rupsen.
- Heb je een foto van de rups of het nest, voeg die dan ook toe. Wij kunnen dan checken of het inderdaad om de eikenprocessierups gaat.
- Klik op ‘Opslaan’ en er verschijnt een rood rondje op de plek van de melding. Het is gelukt!
Bekijk de kaart
Op de kaart(Verwijst naar een externe website) geeft de gemeente aan in welke eiken de rupsen zitten. Nesten van rupsen die in bomen langs fietsroutes, sportvelden, bejaardentehuizen of bij speelplaatsen zitten worden weggehaald. Een specialistisch bedrijft zuigt ze op en voert ze af.
Welke bomen behandelen we?
Als het om bomen in beheer van de gemeente gaat, geven wij de locatie door aan een specialistisch bedrijf. Zij verwijderen voor ons de nesten. We verwijderen als eerste de nesten op plekken waar veel kwetsbare groepen komen, zoals ouderen en kinderen.
Bomen die wij niet behandelen
Niet alle eiken langs openbare wegen zijn in beheer van de gemeente. Op deze wegen onderneemt de gemeente geen actie. Het gaat bijvoorbeeld om bomen:
- Langs provinciale wegen: Meld deze bij de Provincie Utrecht(Verwijst naar een externe website).
- Langs het Amsterdam-Rijnkanaal (zoals de Oostkanaaldijk): deze kun je melden bij Rijkswaterstaat.
Wat doet de gemeente
De gemeente houdt bij waar de rupsen en nesten voorkomen. Voorafgaand aan de verpopping van de rupsen neemt de gemeente preventieve maatregelen om de overlast van de brandharen te voorkomen.
De gemeente spuit preventief een biologische bestrijdingsmiddel in eiken op locaties waar jaarlijks meerdere nesten voorkomen en waar de rupsen overlast veroorzaken. Denk aan sportvelden en speelpleintjes. Het middel is op basis van een schimmel. De rupsen (die dan nog heel klein zijn en nog geen brandharen hebben) overlijden wanneer ze het van het blad opeten.
Aan de Maarssenbroeksedijk zijn 20 mezenkasten (vogelhuisjes) opgehangen om meer mezen aan te trekken. Mezen eten eikenprocessierupsen.
Het biologische bestrijdingsmiddel gebruiken we niet op plekken waar bijzondere vlindersoorten voorkomen of op locaties met waardevolle natuur. Denk hierbij aan Natura2000-gebieden. Het middel bestrijdt alleen rupsen en is niet schadelijk voor andere insecten en dieren.
Eind april, begin mei komen de rupsen uit de eitjes, waarna ze een aantal keer vervellen totdat ze in juli volgroeid zijn. Tussen half mei en eind juni krijgen de rupsen sterk irriterende zogenoemde ‘brandharen’. De nesten hangen vaak onderin de kroon of aan een dikke tak. Ze kunnen de grootte krijgen van een tennisbal of een voetbal. In juli verpoppen de rupsen zich tot een onopvallende grijze nachtvlinder. Deze heeft dan geen brandharen meer. Maar let op, de lege nesten zitten dan nog wel vol brandharen.
Klachten ontstaan vooral in de periode dat de eikenprocessierupsen brandharen krijgen. Dat is rond half mei en in juni. En bij de verdere verspreiding van deze brandharen uit de lege nesten in juli tot september. Er hoeft niet meteen contact met de rups te zijn om klachten te krijgen. De brandharen kunnen ook door de wind meegevoerd worden en zo op de huid of in kleding terecht komen. De brandharen kunnen tot wel 8 jaar lang klachten veroorzaken.
Wat zijn de klachten
Na contact met de brandharen kunnen klachten ontstaan zoals jeuk, huiduitslag en irritatie aan de ogen of aan de luchtwegen. Het lijkt op een allergische reactie. De klachten kunnen wel 2 weken duren. Zijn de klachten ernstiger of houden ze langer aan, dan is het verstandig naar de huisarts te gaan. Ook honden en paarden kunnen klachten van de brandharen van de rups krijgen. Op de website van het RIVM(Verwijst naar een externe website) of de GGD(Verwijst naar een externe website) vind je meer informatie over gezondheidsklachten en wat je er tegen kunt doen.
- Als in de eikenboom in je eigen tuin een nest eikenprocessierupsen zit, adviseren we je om de rupsen niet zelf te verwijderen. Je kunt daar het beste een gespecialiseerd bedrijf voor inhuren.
- Zaai bloemrijke zaaimengsels of hang mezenkasten op. Deze maatregelen trekken natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups aan. Dit zijn niet alleen mezen, maar ook insecten zoals sluipwespen, roofwantsen en gaasvliegen.
- Meld (nesten van) eikenprocessierupsen in de openbare ruimte via de online kaart(Verwijst naar een externe website).
- Het is veilig om door lanen te lopen of fietsen waar eikenbomen met eikenprocessierupsen staan, maar vermijd deze lanen wanneer het stevig waait en voorkom dat kinderen de rupsen aanraken.